Bebeklerde Alerji Nedir, Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?

Bağışıklık sisteminin, normalde zararsız olan besin maddesine karşı, zararlı algılaması sonucu ortaya çıkan reaksiyonlar besin alerjisi olarak adlandırılır. Soluma yoluyla ya da dokunma sonucu ortaya çıkabilir. Bebeklerde alerji, özellikle ilk bir yıl içinde sık rastlanan bir durumdur.

Vücudun yabancı madde olarak adlandırdığı, toz, hayvan tüyü ve kepeği, sigara dumanı, besinler, ot, çimen ve polenler alerjiye yol açabilir. Bu durum bebeklerde şiddetli ağlama, kaşıntı ve kızarıklıkla kendini belli eder. Bebeklerde alerji gelişmesi için 3 faktör gereklidir;

• Genetik yatkınlık,
• Alerjen madde ile temas etme,
• Zaman, miktar ve maruz kalma sıklığı gibi çevresel faktörler etkili olmaktadır.

Hangi Besinler Alerjiye Yol Açar?

Bakıldığında her türlü besin alerjik reaksiyonlara sebebiyet verebilmektedir ama bazı besinler diğerlerine göre daha fazla risk taşıyor. Bebeklerde alerji durumuna yol açan grubu şöyle sıralayabiliriz;

• Süt
• Yumurta
• Buğday
• Yer fıstığı
• Ağaç yemişleri
• Balık
• Susam
• Kivi oluşturuyor.

Ayrıca çocukların severek tükettikleri çikolata fazla miktarda alındığında alerjik burun akıntısı, migren, deride kızarma, kaşıntı ve sindirim sistemi bozuklukları gösterebilmektedir. Nadiren olsa da bal da alerjiye sebep olmaktadır.

Bebeklerde alerji belirtilerinden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;

• Soluma, nefes darlığı ya da hırıltılı bir solunum,
• Yutkunmada güçlük çekme,
• Ses kısıklığı ya da konuşmada zorluk,
• Yüz, dudak, dil ve boğazda şişme,
• Soluk ve mavi bir cilt,
• Sersemlik hissi,
• Mide bulantısı, kusma veya ishal,
• Hızlı veya zayıf kalp atışı,
• Baş dönmesi,
• Bilinç kaybı.

Bebeklerde Alerji Testi

Bebeklerde alerji dikkate alınması gereken önemli konulardan biridir. Bu sebeple ertelenmeden kontroller sağlanmalıdır. Besin alerjisi olan çocuklar için, ciltten, kandan ya da besin yüklenerek yapılan testler ile tanı konulmaktadır.

Deri Prick Testi

Deri prick testi, çocuğunuzun bazı alerjenlere ya da tetikleyicilere karşı olan “IgE” antikorlarını ölçen bir testtir. Farklı alerjen maddeleri içeren küçük miktarda solüsyonlar, çocuğunuzun cilt yüzeyine küçük bir çizik ya da enjeksiyon yardımıyla verilir.

Eğer çocuğunuzun, verilen maddelere karşı alerjisi bulunuyorsa, bu belirti küçük kırmızı bir alan olarak kendini gösterecektir.

Kan Testleri

Alerjik reaksiyonlar için yapılan kan testleri, kandaki spesifik alerjenlere karşı “IgE” antikorlarını ölçer. Yaygın olarak kullanılan bir başka test ise radyoallergosorbent testidir. Deri testi uygulanamayan hastalarda kan testi yapılması uygun olacaktır.

Besin Provokasyon Testleri

Bebeklerde alerji varlığını ortaya çıkaran bu test mutlaka bir alerji uzmanı tarafından yapılmalıdır. Çocuğa ağız ya da solunum yoluyla az miktarda potansiyel alerjen madde verilerek uygulanır.

Bebeğinize uygun olan alerji testini yaptırdıktan sonra, tüketilmeyecek olan besinleri bir liste haline getirmelisiniz. Bu listeye göre, eliminasyon diyeti adı verilen, 2-6 hafta arası yapılan bir diyet uygulamanız, alerjen maddenin vücuda girmesini engelleyecektir.

Bebeklerde Alerji Belirtileri ve Çeşitleri

Bebeklerde besin alerjilerinin belirtileri, birkaç dakika ya da birkaç saat içinde ortaya çıkmaktadır. Kızarıklık gibi bazı ilaç alerjilerinin belirtileri ise ilk birkaç gün içinde görülmeyebilir. Bebeklerde en sık görülen besin alerjisi belirtileri, kurdeşen, döküntü, kaşıntı ve nefes darlığıdır.

Bebeklerde alerji aynı zamanda, mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı gibi belirtiler ile de kendini gösterebilir. Bu belirtiler bazen çok hafif yaşanabileceği gibi ciddi sonuçlar da doğurabilir. Bu ciddi sonuçlar tedavi edilmediğinde hayati riskler taşıyabilir.

Bebeklerde alerji durumuna yol açan belli başlı gıdalar vardır. Bunlar; inek sütü, yumurta, balık, fındık gibi gıdalardır. Bazı besinlere olan alerjiler ise çocukluk çağının sonlarına doğru aşılır.

Örneğin, inek sütü alerjisi ve yumurta alerjisi çoğu bebeğin çocukluk çağından sonra atlatmış olduğu alerjilerdir. Bu nedenle bu alerji çeşitleri yetişkinlerde çok nadir görülür. Fındık ya da fıstığa olan alerji ise ömür boyu devam edebilir.

Anne sütü ile beslenen bebeklerde, annenin tükettiği gıda süt yoluyla bebeğe geçebilir. Bu sebeple besin alerjisi olan bebeklerde annenin beslenme listesi de düzenlenir.

Bebeklerde Çevresel Alerjiler

Bebeklerde alerji birçok şekilde kendini göstermektedir. Bunlardan biri de çevresel alerjilerdir. Bebekler, soludukları havada gözle görülmeyen birçok şeye karşı alerji geliştirebilirler. Çevresel olarak adlandırdığımız bu alerji çeşidi şunları içerir;

• Evcil hayvan tüyleri,
• Yatak çarşaflarında bulunan toz akarları,
• Ev temizleyici ürünleri,
• Deterjanlar,
• Sabunlar ve şampuanlar.

Ayrıca bebeğin cildine doğrudan temas eden giysiler de yine alerjiye neden olan sebepler arasındadır. Özellikle yenidoğan bebeklerin giysilerini yıkarken kullanılan deterjan mümkün olduğunca kokusuz ve katkısız olmalıdır.

Bebeklerde Mevsimsel Alerjiler

Bebeklere alerji yapan bir diğer unsur, yılın belli zamanlarında yükselişe geçen polenlerdir. Mevsimsel alerjilerin sık görülen belirtilerinden bazıları şunlardır;

• Gözlerde kaşıntı,
• Tıkalı burun,
• Burun akıntısı,
• Kulak ve boğazda kaşıntı…

Mevsimsel alerjiler tedavi edilmediği takdirde, astım, sinüzit, kulak enfeksiyonları gibi sağlık sorunlarına dönüşebilmektedir.

Bebeklerde Alerji Tedavisi Nasıl Olmalı?

Bebeklerde alerji durumunu fark ettiğinizde ilk önce yapmanız gereken şey, soğukkanlı olup bir doktora başvurmanız olacaktır. Alerjinin nedenini bilmeden, evde olan krem ya da ilaç gibi maddeleri bebeğinize uygulamanız daha farklı sağlık sorunlarına neden olabilir.

Doktorun test uygulamalarından sonra vereceği ilaç, bebeğiniz için en sağlıklı korunma yöntemi olacaktır. Eğer alerjinin kaynağı tespit edilebiliyorsa, en temel yöntem bebeğinizi alerji yapan gıda ya da üründen uzak tutmak olacaktır.

Bunun dışında bebeğinizin bağışıklık sistemi son derece güçlü olmalıdır. Güçlü olan bağışıklık alerji başta olmak üzere diğer hastalıkların da önlenmesinde büyük bir rol oynamaktadır.

Hangi Bebekler Daha Riskli?

Her geçen gün sıklığı artan besin alerjisi, günümüzde her 17 bebekten 1’inde görülmektedir. Alerjik yürüyüşün ilk ortaya çıkış şekli olarak kabul edilen ve besin alerjisine yol açan genetik faktör, son derece önem taşımaktadır.

Yatkınlığı olan kişiler alerjik reaksiyon yaratacak bir besinle karşılaştığında, alerjik belirti vermeye başlıyor. Ebeveynleri alerjik olan çocuklarda ise alerji ortaya çıkma ihtimalinin %60’lara kadar çıktığı görülmektedir.

Uzmanlar, ailesinde alerji geçmişi olmayan bebeklerde de alerji görüldüğünü söylemektedir. Bu noktada alerjiye yatkınlık, en çok endüstriyel gelişmişlik gösteren yerlerde, çevre kirliliği, hazır gıdalar, katkı maddeleri ve deterjanların içindeki kimyasal maddeler gibi nedenlerle tetiklenmektedir.

Bebeklerde alerjik durumların uzun süren ama genellikle düzelen bir durum olduğunu unutmamak gerekir. Her şeyden önce sabırlı olarak, tedavi sürecini bebeğinize düzenli bir şekilde uygulamalısınız.

Gerekirse daha detaylı bir tedavi yolu izlenerek, besin alerjisi dermatoloji, çocuk gastroenteroloji, diyetisyen, çocuk doktoru, aile hekimi, öğretmen, okul ve ailenin birlikte yürütmesi gereken bir süreç haline getirilmelidir.