Bebeklerin büyüme ve gelişme süreçleri oldukça karışık ve çok aşamalıdır. Bu gelişme sürecinde vücuttaki dokularda büyük değişimler meydana gelmektedir. Organların olgunlaşma süreci de bazı durumlarda birtakım klinik şikâyetlere neden olabilmektedir. Bu olgunlaşma süreçlerinden biri de bebeklerde diş çıkarma evreleridir.

Bebeklerin, diş eti içinde gelişimini tamamlayan süt dişlerinin ağız boşluğuna ulaşma sürecine diş çıkarma adı verilmektedir. Bebeklerde diş çıkarma, genellikle 4. ile 7. ay arasında görülse de, ağız içindeki dişlerin türlerine göre çıkma zamanı değişiklik göstermektedir. Dişlerin çıkma süreci, her bebeğin taşıdığı genetik ve çevresel faktörlere bağlı olarak farklı seyredebilmektedir.

Diş çıkarma süreci, genellikle klinik bir soruna yol açmasa da, ağız içindeki değişimlerden dolayı rahatsızlık verici bazı semptomlar doğurmaktadır. Oluşan bu belirtiler, birtakım sağlık sorunlarıyla benzerlik gösterebilse de, hem bebeğin hem de ebeveynlerin günlük yaşantısını olumsuz yönde etkilemektedir.

Bebeklerde Diş Çıkarma Belirtileri

Bebeğinizin diş çıkarma döneminde birçok farklı belirti, bebeğe rahatsızlık verecek şekilde ortaya çıkmaktadır. Özellikle azı dişleri daha fazla yer kapladıklarından, diş etinde yol açma süreci diğer dişlere göre daha sancılı bir şekilde gerçekleşebilir. Bebeklerde diş çıkarma döneminde, bebeğin diş etlerine baskı fazla olduğundan, kızarık ve ödemli bir görünüm ortaya çıkabilir. Dişlerin çıktığı bölgelerde lokal salgı bezlerinin tıkanması, sıvı dolu kabarcıkların oluşmasına neden olabilir.

Bebeklerde diş çıkarma sürecinde sık görülen belirtilerin bazıları şunlardır;

• Ateş (genellikte 38 dereceyi geçmez, çok dirençli olmaz)
• Salya artışı
• Diş eti hassasiyeti ve şişmesi
• Dişlerdeki kaşıntı
• Isırma davranışı
• Yiyecekleri reddetme (iştahsızlık)
• Diş eti ağrısı (bu ağrı kulaklara kadar çıkabilir)
• Hafif ishal
• Huzursuzluk
• Sık ağlama
• Elleri ve sert cisimleri ağza götürme

Bebeklerde Diş Çıkarma Süreci Nasıl İlerler?

Bebeklerin doğumlarından itibaren tüm vücutlarında olduğu gibi ağız içindeki dokularında da büyüme ve gelişme devam etmektedir. Diş eti içerisindeki gelişimlerini tamamlayan dişler, 4. ve 7. aylar arasında diş eti yüzeyine doğru hareket eder.

Bebeklerin ilk dişi, alt çenede çıkan ön dişlerdir. Bundan sonra üst çenede bulunan ön kesici dişleri çıkar. Ardından gelen yan kesici dişlerin çıkmasıyla süreç devam eder. Bebekler 3 yaşına geldiğinde ise 20 tane bulunan süt dişleri tamamen çıkmış durumda olacaktır.

Bebeklerde diş çıkarma dönemi belirli bir düzene sahip olsa da, aile, genler, çevresel faktörler ve kişisel özellikler, bebeklerde diş çıkarma süresini etkileyen unsurlar arasındadır.

Tüm bunlar göz önüne alındığında, ailelerin, bebeklerde diş çıkarma sürelerinin erken ya da geç olması durumunda endişelenmemeleri gerekir. Bu süreci uzman bir çocuk sağlığı ve hastalıkları doktoru ile takibe almaları yeterli olacaktır.

Diş gruplarının genel olarak çıkma süresini şu şekilde söyleyebiliriz;

• Ön kesici dişler 5 - 8. ay
• Yan kesici dişler 9 - 12. ay
• Birinci azı (molar) dişler 12 - 16. ay
• Köpek dişleri 16 - 20. ay
• İkinci azı dişleri 20 - 30. ay

6 ile 12 yaş arasında süt dişlerinin kökleri yavaşça zayıflamaya başlar. Yerlerine ise 32 adet kalıcı diş çıkar. Çocuk, ergenlik dönemine geldiğinde ise üçüncü molar dişleri (yirmilik diş) çıkar ve diş gelişimi bu şekilde tamamlanmış olur.

Diş Çıkaran Bebeğin Ağrıları Nasıl Hafifletilir?

Bebeklerde diş çıkarma ile ilgili olan problemler, her bebekte farklılık göstermektedir. Yani uygulanacak yöntemler her bebekte aynı etkiyi göstermeyebilir. Bu sebeple ailelerin bebeklerine en iyi gelecek yöntemi deneyerek belirlemeleri gerekir.

Yine de belirtmek gerekir ki gereksiz yere ağrı kesici ilaçlar ve jellerin kullanılması uzmanlar tarafından önerilmemektedir. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;

Soğutulmuş Meyve

Bu dönemde bebeğin dişlerinde ağrı ve kaşıntı artacağından, özellikle soğutulmuş muz vermeniz oldukça uygun bir atıştırmalık olacaktır. Muzu bütün vermek yerine bir filenin içine koymanız, bebeğinizin daha kolay yemesine olanak sağlayacaktır. Eğer meyve filesi sık kullandığınız bir malzeme ise buharda pişirilmiş ve daha sonra soğutulmuş olan çilek, mango veya armut gibi meyveleri de deneyebilirsiniz.

Soğuk El Bezi

Bebeklerde diş çıkarma durumunda en sık kullanılan yöntem soğuk bez uygulamasıdır. Temiz bir el bezini suya batırarak nemli kalana kadar sıkın ve dolaba koyun. Bezi bir süre buzdolabında beklettikten sonra katlayarak küçük bir hale getirin. Bebeğinizin diş etleri üzerinde gezdirerek ağrının hafiflemesine neden olacaksınız.

Metal Kaşık

Bebeklerde diş çıkarma sürecine iyi gelecek olan bir diğer uygulama ise soğuk metal olacaktır. Küçük bir metal kaşığı bir süre buzdolabında beklettikten sonra bebeğinizin diş etleri üzerinde gezdirebilirsiniz.

Diş Eti Masajı

Bebeklerde diş çıkarma sürecine fayda sağlayacak olan bir diğer yöntem masaj olacaktır. Ellerinizi yıkayıp temizledikten sonra, bebeğinizi kucağınıza alarak dairesel hareketlerle diş etlerine masaj uygulayabilirsiniz.

Soğutulmuş Diş Kaşıma Oyuncağı

Bebeklerin sıklıkla kullandığı diş kaşıma oyuncakları, buzdolabında bir süre bekletildikten sonra bölgeye uygulamak bebeklerde diş çıkarma sancılarının azalmasını sağlayacaktır. Bu oyuncakları alırken bebeğiniz tarafından kolay tutulabileceğine ve zararlı madde içermediğine emin olmalısınız.

Önlük

Bebeklerde diş çıkarma sürecine bağlı olarak fazla miktarda salya çıkmaktadır. Bebeğinizin kirlenen kıyafetlerini değiştirerek zaman harcamak yerine, önlük kullanmak işinize yarayacaktır. Bu şekilde akan salyaları silmek daha zahmetsiz olacaktır. Bebeklerin cildinin hassas olduğunu unutmayarak, yumuşak dokulu önlük tercihinde bulunmalısınız.

Anne Kucağı

Bebeklerde diş çıkarma döneminde daha fazla huzursuzlanma olacağı için en rahat olacakları yer şüphesiz ki anne kucağı olacaktır. Bebeğinizi kucağınıza alarak hafifçe sallanmanız rahatlamasına ve bir süreliğine de olsa ağrısının hafiflemesine fayda sağlayacaktır.

Bebeklerde Diş Çıkarma Döneminde Enfeksiyona Dikkat!

Bebeklerde ilk dişin çıkma sürecinden itibaren vücut bazı tepkiler göstermektedir. Bu tepkiler bazen hafif olsa da takip altına alınmalıdır. Eğer bebeğinizin ateşi 38 derece ve üzerinde ise ve düşmüyorsa, ishali çok sıvı ve sıksa, öksürük, burun akıntısı ve kusma gibi şikâyetler eşlik ediyorsa, mutlaka bir doktora başvurmanız gereklidir.

Bu durumların hepsi bir enfeksiyonun habercisi olabilir. Tedavi edilmediği takdirde kötü sonuçlar doğurabilir. Bebeklerin dişinin çıktığı dönemde bağışıklık sistemleri zayıfladığı için enfeksiyon oluşumuna daha yatkın bir hale gelirler.

Bebeklerde İlk Diş ve Diş Eti Temizliği

Bebeklerde diş çıkarma süreci oldukça hassas bir dönemdir. Diş çıkarma belirtileri gösteren bebeğin ağız bakımı ilk zamanlarda küçük bir temiz havlu yardımıyla yapılabilir. Temizleme alışkanlığını erkenden başlatmak, fırçalama aşamasına ön hazırlık olacaktır.

Bebeğin ilk dişlerinin çıkmasından sonra bir diş hekimiyle görüşerek, diş gelişimi hakkında bilgi edinebilirsiniz. Uzmanlar, bebeklerde arka dişlerin çıktıktan sonra diş fırçalarından yararlanmanız gerektiğini önermektedir. Peki, diş macunu ne zaman kullanılmalı?

Diş macunu, çocuğunuzun yutmayı tam olarak öğrenmesi ile kullanılmaya başlanmalıdır. Bu aralık her çocukta farklı olmakla birlikte, genelde 3 yaş ve üzeri olan çocuklarda kullanılmalıdır. Diş macununu kullanmada bilinmesi gereken en önemli madde ise florürlü olmasıdır. Bu madde diş minesini geliştirerek, oluşacak çürüklere karşı direnç gösterir.

Diş temizliğinde dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise fırçalama işlemidir. Çocuğun diş sağlığını etkilemeden, zorlamadan hafifçe fırçalamak, diş eti bakımına da oldukça faydalı olacaktır.

Bebeklerin Süt Dişlerindeki Çürüme Neden Önemli?

Süt dişlerinin en temel görevi beslenmeyi sağlamaktır. Bebeklerin süt dişlerinde oluşan çürükler, ağrıya neden olarak beslenmeyi engellemektedir. Bakteriler, çürük olan lezyonların yanı sıra sağlam diş yüzeyinde çok daha çabuk üremektedir. Ağızda bulunan bakteri sayısının artış göstermesi, çocukların ağız sağlığının yanında, genel sağlıklarını da olumsuz yönde etkilemektedir.

Bebeklerde Süt Dişlerinin Erken Dökülmesinin Sonuçları

Bebeklerde süt dişleri arkadan gelecek olan dişler için rehber görevi üstlenmektedir. Buna bağlı olarak süt dişlerinin erken kaybı, diş dizilişinde çarpıklıklara ya da çene gelişiminde bozukluklara yol açabilmektedir. Çok sayıda erken kaybedilen süt dişleri, görünümün yanı sıra konuşma bozukluklarına kadar yol açabilmektedir. Bu durum ise ilerleyen süreçlerde psikolojik sorunlara sebebiyet verebilir.

Çocuklarda Diş Çürümesine Engel Olmak İçin;

• İyi bir diş hekimi ile düzenli muayene sürecinize en geç 1 yaşından itibaren başlayın.
• Günde en az iki kez mutlaka dişlerini fırçalayın.
• Üç yaşından itibaren koruyucu görevi gören, fissür örtücü ve yüzeysel fluorid uygulamaları yaptırın.
• Çocuklarınıza ara öğün olarak tatlı besinler vermek yerine, peynir gibi lifli gıdalar, meyve ya da kuruyemiş gibi besleyici gıdalar verin.
• Ara öğünlerin arkasından dişlerini fırçalayın ya da en azından sadece su ile durulayın.