Atopik egzama, her 100 bebekten 20’sinde görülen kronik bir rahatsızlık olarak ortaya çıkmıştır. Egzama ayrıca atopik dermatit olarak da bilinmektedir. Atopik, bebeğinizin bağışıklık sisteminin normalde zararsız durumda olan maddelere tepki verme eğiliminin olduğunu gösterir. Bunun yanı sıra çocukları yaygın olarak etkileyen diğer egzama türleri arasında kontakt dermatit, dishidrotik egzama ve seboreik dermotit egzama olarak farklı türler bulunmaktadır.

Egzama rahatsızlıkları genellikle ailesinde egzaması olan, astım veya alerjik rinit bulunan bebeklerde görülür. Bebeklerde egzama dönem dönem alevlenen bir rahatsızlıktır. Bu alevlenmeyi hiçbir belirtinin görülmediği veya çok az belirtilerin görüldüğü dönem takip eder.

Bebeklerde egzama, saçlı deride ve kafa derisi, ayak bilekleri, dizlerin arka kısmı gibi yerlerin tahriş olması ve kaşıntılı döküntülerin görülmesiyle başlar. Ayrıca yüzde de görülmektedir. Bazı bebeklerde ise inek sütü, yumurta, buğday ya da portakal gibi besinlerin tüketilmesinden dolayı da egzama alevlenmesi görülmektedir. Peki, bebeklerde egzama nasıl ortaya çıkar? Bu cilt rahatsızlığı tetikleyicileri nelerdir?

• Yumurta ve buğday tüketilmesi bebeklerde egzama sorununa yol açabilen besinler arasındadır.
• Hayvan tüyleri, yüni deterjan gibi cilde zarar verebilecek materyal ve maddeler bebeklerde egzama rahatsızlığına yol açabilir.
• Alerjik bünyeli bebeklerde evcil hayvanlar ve ev tozları egzamanın alevlenmesine sebep olabilir.
• Nadir olarak görülse de genetik faktörlerin de bebeklerde egzama rahatsızlığına neden olabileceği düşünülmektedir.
• Egzama stres ve duygusal olaylarla da tetiklenebilen bir durumdur.
• Sabunlar, banyo, cilt bakım ürünleri ve çamaşır deterjanları gibi maddelerin kullanımı.
• Sentetik ya da yünlü kumaşlar, boyalı ve baskılı ürünler.
• Süt yumurta, buğday, soya ya da yer fıstığı gibi besinler.
• Ekstra sıcak ya da soğuk olan ortamlar gibi sebepler söz konusu rahatsızlığı ortaya çıkarmaktadır.

Egzama Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde egzama, yaşa bağlı olarak farklılık göstermektedir. Atopik dermatit rahatsızlığı, ciltte kuruluk ve pul pul döküntüler ile karşımıza çıkar. Bu döküntüler son derece kaşıntılıdır. Bu rahatsızlık çoğunlukla 5 yaş öncesinde başlar. Tedavi edilmediği takdirde, tüm semptomlar yetişkinlik çağına kadar süreklilik göstermektedir. Bununla beraber her yaş döneminde egzama belirtilerinde farklılık görülebilir. Genel olarak belirtileri ise şunlardır:

• Kuru bir cilt
• Özellikle gece saatlerinde ortaya çıkan kaşıntı
• Kırmızı- kahverengimsi gri lekeler
• Kaşındığında içinden sıvı çıkan küçük çıkıntılar
• Kalın, çatlak ve pullu cilt
• Kaşınmaya açık, şişmiş ve hassas cilt derisi

2 Yaş Altındaki Bebeklerde Egzama Belirtileri

• Döküntüler kafa derisi ve yanaklarda görülür.
• Döküntülerin içinde bulunan sıvılar, sızmadan önce kabarcıklar oluşur.
• Egzamanın sebep olduğu döküntüler aşırı kaşıntı yapabilir ve bebeğin uyku problemleri yaşamasına neden olabilir.

2 Yaştan Ergenliğe Kadar Rastlanan Egzama Belirtileri

• Döküntüler daha çok diz ve dirseklerle gerçekleşir.
• Boyun, el ve ayak bilekleri, bacaklar ve kalça gibi bölümlerde egzama oldukça yaygındır.
• Egzama döküntüleri zamanla renk değiştirir ve aşırı kaşıntıya neden olur.

Bebeklerde Egzama Nasıl Önlenebilir?

Bebeklerde egzama rahatsızlığını önlemenin bazı yolları bulunmaktadır. Bu ipuçlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bebeğinizi sıcak değil ılık su ile en fazla 5-10 dakika ile yıkayın.
• Bebeklerde egzama rahatsızlığını önlemek için özellikle bebeklerin hassas cildi için tasarlanmış ürünleri kullanmaya özen gösterin.
• Çocuğunuza D vitamini yüksek (somon, sardalya) besinler vermeniz, ileride olabilecek egzama rahatsızlıklarının önüne geçecektir.
• Sık sık çevresel faktörlere maruz kalan cilt bölgelerine ekstra dikkat edin.
• Banyodan sonra bebeğinizin cildini yumuşak bir havlu ile nazikçe kurulayın. Cilt nemini kaybettiği için bebeğinize uygun bir nemlendirici ya da bebek yağı ile nemlendirin.
• Egzamalı bölgeni çizilmesini ve tahriş olmasını engellemek için bebeğinizin tırnaklarını kısa tutun.
• Doktorunuza danışarak bebeğinize uygun nemlendirici kremlerle egzamalı bölgeyi rahatlatabilirsiniz.
• Bebeğinizde alevlenme olduğunda kortikosteroid kremi kullanarak, semptomların yatışmasına ve daha iyi hissetmesine yardımcı olabilirsiniz.
• Zeytinyağının egzama tedavisinde önemli bir rolü vardır. Sabah ve akşam olmak üzere bebeğinizin cildine zeytinyağı sürmeniz o bölgeyi nemlendirerek, kuruluğu ortadan kaldıracaktır.
• Gebelik sırasında ve emzirme döneminde probiyotik kullanan anneler, çocuklarında oluşabilecek egzama rahatsızlığının önlenmesine katkı sağlayacaktır.

Egzamayı Önlemek İçin Bebeğinizi Nelerden Uzak Tutmalısınız?

• Bebeğinizi toz, çimen, yabancı otlar, yün giysi, boyalı giysiler, deterjan, sabunlar ve parfüm gibi kaşıntıya neden olabilecek maddelerden uzak tutmalısınız. Bir günlük hassasiyetiniz hangi ürünlerin bebeğinize iyi gelmediğini anlamanız için yardımcı olabilir.
• Bebeğinizin alerjik durumunu tetikleyecek, evcil hayvan tüyü, polen ve küf de bebeklerde egzama hastalığına yol açabilir.
• Mikrop, bakteri ve bazı mantarlar da egzamaya sebep olabilir. Bu da bebeğinizin temizliğinden her zaman emin olmanız gerektiği anlamına gelir.
• Bebeğinizi sıcak su ile yıkamaktan kaçınmalı, özellikle egzama olmuş deriye sıcak su temas ettirmemelisiniz.
• Egzama olan bölgenin kaşınmasını önlemelisiniz. Kaşınan bölge daha fazla tahrişe sebep olarak, acımasına yol açacaktır.

Egzama Çeşitleri Nelerdir?

Bütün egzama çeşitleri cilt kuruluğu, kızarıklık ve kaşıntı gibi ortak belirtiler gösterse de bazı çeşitleri bulunmaktadır. Bu çeşitleri şöyle sıralamak mümkündür;

Atopik Dermatit

En sık görülen egzama çeşididir. Genellikle çocukluk döneminde başlar ve daha çok konak şeklinde kendini gösterir. İlk olarak yüz bölgesinde gelişerek, zamanla kollara ve tüm vücuda yayılabilir.

Kontakt Dermatit

Lateks ve metal gibi tahriş edici maddelerin cilde temas etmesiyle oluşan egzama çeşididir. Cildin kızarmasına ve yanmasına sebep olur.

Dishidrotik Egzama

El ve ayaklarda küçük kabarcıkların oluşmasına neden olan egzama çeşididir. Cilt üzerinde rahatsız edici kaşıntı ve çatlamalara sebep olur.

El Egzaması

Sadece ellerde meydana gelen bu egzama çeşidi, kırmızı ve kaşıntılı lekelerden meydana gelmektedir.

Nörotermatit Egzama

Bu egzama çeşidi atopik dermatit ile benzerlikler göstermektedir. Bacaklarda, kollarda, saç derisinde ve kulak bölgesi gibi yerlerde kaba ve pullu lekeler meydana gelir. Oluşan bu lekeler kaşıntıya sebep olmaktadır.

Numuler Egzama

Ciltte meydana gelen kırmızı yuvarlak lekelerdir. Görünüş olarak diğer egzama türlerinden farklıdır.

Staz Dermatiti

Genel itibari ile bacak damarlarının üzerinde gerçekleşen bir egzama türüdür. Kızarıklık, kaşıntı ve bazen de ağrıya sebep olabilir.

Bebeklerde Egzama Ne Kadar Sürer?

Bebeklerde egzama, 2-3 aylıktan itibaren görülen bir rahatsızlıktır. Bebeğinizin katı gıdaya geçişiyle birlikte kendini gösterebilen atopik egzama, bebeğiniz yaş aldıkça kendiliğinden geçebilir. Deride yağ ve ter bezi fonksiyonlarının ergenlik dönemiyle yeterince gelişmesi hastalığın ortadan kaybolmasını sağlamaktadır. Çocukların egzama rahatsızlığı eğer başka bir etken yok ise yaklaşık 5 yaşından sonra ya da ergenlik dönemiyle birlikte iyileşme göstermektedir.

Bebeklerde Egzama Beslenmesi

Egzama tedavisi boyunca dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bu noktalardan biri de şüphesiz ki bebeğinizin beslenme alışkanlıkları olacaktır. Bazı yiyeceklerin bu hastalığı tetiklediği ve yayılmasını artırıldığı bilinmektedir. Bu nedenle mayasıl hastalığına sahip bir bebeğiniz varsa bu tür alerji oluşturabilecek besinlerden uzak durmalısınız. Bebeklerde egzama hastalığını tetikleyen besinlere göz atarsak;

• Domates ve patlıcan gibi çekirdekli sebzeler,
• Hayvansal gıdalar,
• Gluten,
• Kırmızı et,
• Yumurta,
• Süt ürünleri,
• Reçel,
• Çilek,
• Şeker,
• Maya,
• Mantar,
• Kabak,
• Limon,
• Koruyucu içeren ürünler,
• Portakal gibi besinlerden uzak durulması gerekilir.

Egzamanın Risk Faktörleri

• Saman nezlesine yatkınlık ya da ailede bulunması
• Genç yaş
• Sağlık sektöründe çalışmak
• Kreşe giden çocuklar
• Kuru bir iklimde yaşamak
• Beslenme yetersizliği sorunu
• Ergen obezitesi
• Gebelik sırasında düşük D vitamini seviyesi yaşamak
• Dikkat eksikliği gibi nedenler egzamanın gelişmesinde rol oynayan faktörlerdir.

Egzama Teşhisi İçin Alerji Testleri

Çocuklarda egzama testleri doğduğundan itibaren uygulanabilen testlerdir. Kandan ve cilt üzerinden yapılabilen bu testler bebeklerde sırttan, daha büyük çocuklarda ise koldan yapılmaktadır. Bazı alerjenler vücuda damlatılır ve reaksiyon göstermesi için bir süre bekletilir. Çocuklara uygulanan alerji testlerinin bir çocuk alerji uzmanı tarafından yapılması doğru tedavi için önemli bir detaydır.

Testin doğru teknikle yapılmaması alerji bulunmasına rağmen yanlış olarak saptanabilir ya da tam tersi şekilde alerji var denilerek boş yere diyet ya da ilaç kullanımı nedeniyle bebeğin gelişimi için olumsuz bir süreç işlenebilir. Alerji testleri tek başına bir tanı koymak için yeterli olmaz. Bu testleri uygulamak için doğru bir değerlendirmeye, yorumlamaya, çapraz reaksiyonlar konusunda deneyimli olmaya ihtiyaç vardır.

Testin sonucu saptanmışsa bu alerjinin, egzamanın sebebi olup olmadığı konusunda araştırmalar yapılmalıdır. Alerji testleri nadir de olsa bazı reaksiyonlar gösterebilen testlerdir. Bu reaksiyonların doğru tanımlanması ve müdahale edilmesi için bu konudaki çocuk alerji uzmanının ve gerekli ekipmanın hazırda bulundurulması gereklidir.

Alerji testi için açlık ya da tokluk önemli bir unsur değildir. Bazı ilaçların ise alerji testinden bir hafta önce alınmaması gerekir. Özelikle öksürük şurupları gibi ilaçların testten önce kullanılmamasına dikkat etmelisiniz.